Kuchnia grecka - co zjeść w Grecji na wakacjach?
Z czego słynie kuchnia grecka?
Kuchnia grecka uznawana jest za jedną z najsmaczniejszych i najzdrowszych kuchni świata. Dominują w niej różnego rodzaju mięsa, świeże ryby i owoce morza, oraz zdrowe sałatki.
Nieodłącznym składnikiem każdego greckiego dania jest oliwa z oliwek. Dzięki swojej najwyższej jakości nadaje ona greckim potrawom niepowtarzalnego smaku. Chcesz dowiedzieć się, jakie wspaniałe właściwości ma grecka oliwa z oliwek? Koniecznie przeczytaj artykuł o produktach, które przywieżć z Grecji
Kuchnia grecka jest bardzo zróżnicowana – każdy znajdzie w niej coś dla siebie. Fani dań mięsnych koniecznie muszą skosztować pity gyros, czyli słynnego greckiego dania fast food. Weganie oraz wegetariania z pewnością zachwycą się tutejszymi sałatkami – świeżutkie, dojrzewające pod helleńskim niebem warzywa smakują naprawdę wyjątkowo.
Grecy przywiązują dużą wagę do produktów regionalnych i wysokiej jakości składników. Używają wyłącznie lokalnej oliwy oraz ziół. To właśnie one sprawiają, że greckie jedzenie smakuje tak wspaniale.
Mówi się, że Grecy „nie jedzą, aby żyć, ale żyją, aby jeść”. Każdy posiłek jest dla nich okazją do spotkania towarzyskiego. Kolacja w Grecji potrafi trwać godzinami i przeciągnąć się do późnych godzin wieczornych. Trzeba przyznać, że wiedzą oni, jak celebrować każdą wolną chwilę. Miłe towarzystwo oraz lampka lokalnego wina bądź szklaneczka ouzo to gwarancja udanego posiłku.
Kuchnia grecka – mezedes, czyli greckie przystawki
Co to jest greckie meze?
Meze, nazywane inaczej mezedes, to zakąski podawane przed posiłkiem. Obiad w greckiej tawernie zaczyna się właśnie od takich przystawek, które podawane są zawsze na środek stołu. Każdy z biesiadników może po nie sięgać aby nasycić pierwszy głód przed podaniem posiłku. Meze najczęściej podawane są z ouzo, czyli anyżową grecką wódką.
Najbardziej popularne meze w Grecji to:
- feta saganaki, czyli ser feta usmażony w chrupiącej
- panierce dolmades, czyli malutkie roladki z liści winogron z nadzieniem z ryżu oliwki
- świeże lub grillowane pieczywo posypane oregano
- fava, czyli pasta z grochu – idealnie nadaje się jako dip do świeżego pieczywa
- kolokithokeftedes, czyli placuszki z cukinii, najczęściej podawane z sosem tzatziki
- tomatokeftedes, czyli placuszki z pomidorów
- kolokithakia, czyli smażone plasterki cukinii w panierce
- horiatiki, czyli sałatka po grecku
Co Grecy jedzą na śniadanie?
Typowe śniadanie w Grecji jest słodkie i lekkie: kawa, sok ze świeżo wyciskanych pomarańczy, jogurt z miodem i orzechami czy słodkie wypieki.
Jednym z najpopularniejszych greckich śniadań jest bougatsa z kremem, posypana cukrem pudrem i cynamonem. Bougatsa może być przyrządzona również na słono: z serem feta, ze szpinakiem lub z mięsem mielonym.
W Grecji na każdym kroku można spotkać piekarnie, w których mieszkańcy kupują coś na śniadanie lub drugie śniadanie na wynos. Bardzo popularne w Grecji są wypieki typu spanakopita, tiropita czyli ciasto ze szpinakiem lub z serem feta. Można kupić również ciasta z szynką, z różnymi rodzajami serów, z pomidorami…. Wybór wypieków w greckich piekarniach jest naprawdę ogromny. Ciekawostką jest, że w Grecji praktycznie wszędzie, nawet w każdej piekarni można kupić kawę na wynos.
Warto wspomnieć, że kawa w Grecji ma wyjątkowe znaczenie. Grecy najczęściej piją kawę poza domem, w towarzystwie. Bardzo popularnym zwyczajem jest tu również zamawianie kawy na wynos. Dowożona jest ona nie tylko do biur czy innych miejsc pracy, ale nawet do… domów. Temat picia kawy w Grecji jest tak obszerny, że poświęciliśmy mu osobny artykuł. Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej na temat kultury picia kawy w Grecji, przeczytajcie artykuł: Jak się pije kawę w Grecji?
Kuchnia grecka - 21 dań, których koniecznie musisz spróbować podczas wakacji w Grecji
1. Musaka (gr. μουσακάς), czyli grecka zapiekanka z bakłażanem
Musaka to jedno z najbardziej popularnych dań greckiej kuchni, i jednocześnie jedno z najsmaczniejszych. Musaka to nic innego, jak zapiekanka z mięsa mielonego, bakłażana oraz ziemniaków. Układa się je warstwami i zapieka pod grubą warstwą beszamelu. Musaka jest dość prostym do wykonania daniem – możecie spokojnie pokusić się o jej przyrządzenie we własnym domu. Jeżeli będziecie chcieli skosztować prawdziwej, greckiej musaki na wakacjach, wybierzcie tawernę, w której jadają lokalni mieszkańcy.
2. Dolmades (ντολμάδες), czyli greckie gołąbki
Dolmades nazywane również zdrobniale dolmadakia to danie wyglądem przypominające polskie gołąbki. W istocie jest to farsz z ryżu lub z ryżu i mięsa mielonego, zawijany w liście winogron. Te malutkie roladki najlepiej smakują z sosem tzatziki. Najczęściej podawane są na zimno jako przystawka. Przed podaniem skrapia się je oliwą z oliwek oraz sokiem z cytryny. W Polsce danie to jest raczej trudno dostępne, więc jeżeli tylko będziecie mieli okazję, koniecznie ich skosztujcie.
3. Horta (Χόρτα), czyli sałatka z roślin rosnących dziko na łąkach
Kuchnia grecka jest niesłychanie prosta, zdrowa a przy tym zaskakująca. Horta to kolejne greckie danie, którego próżno szukać w Polsce. A czym właściwie jest horta? To dziko rosnące na łąkach, jadalne rośliny. Można je zbierać samemu lub kupić na targach. Następnie długo gotuje się rośliny aby pozbyć się goryczki. Przed podaniem skrapia się je sokiem z cytryny oraz oliwą z oliwek.
Horta podawana jest jako surówka do obiadu. Świetnie smakuje na przykład z ziemniakami i serem feta. To niezwykle zdrowe, niedrogie a przy tym proste danie. Nawet, jeżeli sałatka zrobiona z roślin zerwanych na łące nie brzmi dla was zbyt przekonująco, koniecznie skosztujcie horty podczas pobytu w Grecji. To naprawdę bardzo smaczna potrawa i warto przekonać się samemu jak smakuje. Pamiętajcie jednak, że aby poznać jej prawdziwy smak, musicie zamówić ją w prawdziwej greckiej tawernie dla lokalnych mieszkańców.
4. Gemista (gr. Γεμιστά), czyli faszerowane warzywa
Gemista to pieczone w aromatycznym sosie warzywa, nadziewane farszem z samego ryżu albo z ryżu i mięsa mielonego. Najczęściej są to pomidory oraz papryka. Czasami do przygotowania Gemista używa się również bakłażanów lub cukinii. Najczęściej piecze się je z kawałkami ziemniaków, które po połączeniu się z aromatycznym sosem z oliwy z oliwek oraz ziół smakują wybornie. Jest to jedno z najbardziej ulubionych dań greckich pań domu. Jest smaczne, zdrowe, proste w przygotowaniu a przy tym niedrogie.
5. Fava (Φάβα), czyli pasta z grochu
Fava to dip przygotowywany z grochu. Przed podaniem polewana jest oliwą z oliwek. Tego typu pasty są w Grecji niezwykle popularne. Obok favy znajdziecie również pastę z bakłażana lub z papryki i fety. Favę jada się jako przystawkę, ze świeżym chlebem.
6. Pastitsio (παστίτσιο), czyli zapiekanka z mięsa mielonego i specjalnego makaronu
Pastitsio to obok musaki jedna z najbardziej popularnych zapiekanek w greckiej kuchni. Przyrządza się ją z wieprzowego mięsa mielonego oraz specjalnego makaronu z dziurką w środku, przypominającego rurki. Magicznym składnikiem, który nadaje pastitsio charakterystycznego smaku jest szczypta cynamonu dodawana podczas smażenia do mięsa mielonego. Całość przykryta jest grubą warstwą sosu beszamelowego i zapiekana w piekarniku. Jest to danie, które łatwo możecie przyrządzić we własnym domu.
7. Bougatsa me krema (Μπουγάτσα με κρέμα), czyli słodki wypiek z kremem
Bougatsa to słodkie danie, z reguły jadane przez Greków na śniadanie. Warto wspomnieć, że w Grecji z reguły jada się śniadanie na słodko. W towarzystwie greckiej mrożonej kawy freddo smakuje idealnie. Bougatsa to słodki wypiek z ciasta filo, wypełniony kremowym nadzieniem. Podaje się ją najczęściej jeszcze ciepłą, pokrojoną na małe kawałki i posypaną cynamonem lub cukrem pudrem. Deser ten dostaniecie w całej Grecji a w różnych regionach wygląda on nieco inaczej. Jednak za stolicę tego deseru uznawane są Saloniki. To właśnie tutaj możecie dostać najlepszą bougatsę.
8. Dakos (gr. ντάκος), czyli przysmak przypominjający włoską bruschettę z pomidorami
Dakos to kolejna grecka przystawka, która może również stanowić również lekki posiłek, idealny na upalny dzień. Jest to rodzaj pieczywa wypiekanego w piecu opalanym drewnem. Po upieczeniu przypomina nasze sucharki. Pieczywo to podaje się polane oliwą z oliwek, sosem ze świeżych pomidorów, kawałkami fety oraz oliwkami. Całość posypana jest świeżym oregano.
9. Kolokithokeftedes (gr. κολοκυθοκεφτεδες), czyli placuszki z cukinii
Kuchnia grecka nie może się obejść bez meze, czy tradycyjnych greckich przystawek. Kolokithokeftedes to jeden z przykładów mezedes. Są to przypominające niewielkie kotleciki, placuszki z cukinii. Smaży się je na głębokim tłuszczu. Można je przyrządzić na wiele różnych sposobów – z dodatkiem fety, pomidorów, sera żółtego czy też ziemniaków. Są idealną przekąską i świetnie smakują z sosem tzatziki.
10. Tzatziki (gr. Τζατζίκι), czyli najbardziej kultowy grecki sos
Czym byłaby kuchnia grecka bez kultowego sosu tzatziki? Tzatziki to znany chyba na całym świecie grecki sos, który naszym zdaniem zasługuje na oddzielną pozycję na liście. Wprawdzie większość z nas pewnie nie raz przygotowywała tzatziki we własnym domu. Warto jednak przekonać się, jak ten słynny dip smakuje w wykonaniu Greków. A dlaczego? Otóż sos tzatziki składa się z prawdziwego, greckiego jogurtu, który trudno znaleźć w polskich supermarketach. Oryginalny grecki jogurt znacznie różni się od tych, które znamy z naszych sklepów. Jest niezwykle gęsty i wyjątkowy w smaku. W towarzystwie świeżego ogórka, czosnku oraz greckiej oliwy tworzy prawdziwie wyjątkowy smak.
11. Lokalne greckie sery (gr. ser = τυρί)
Kuchnia grecka obfituje w najrozmaitsze sery. Pierwsze skojarzenie na myśl o greckiej kuchni to feta. Ale warto wspomnieć, że Grecja ma ogromny wybór serów. Wiele z nich produkowana jest regionalnie i trudno ich szukać w całym kraju. Koniecznie skosztujcie halloumi, kasseri z wyspy Lesbos, mizithrę czy gravierę. Warto na wakacjach w Grecji udać się na targ aby kupić regionalne sery i inne wyroby od lokalnych producentów.
12. Sałatka grecka czyli horiatiki (Χωριάτικη σαλάτα)
To, co my znamy jako sałatkę grecką, Grecy nazywają horiatiki, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza sałatkę wiejską. Jest ona jedną z najbardziej popularnych sałatek zarówno w Grecji jak i na całym świecie. Tradycyjna sałatka po grecku składa się ze świeżych kawałków pomidora, ogórka, papryki oraz czerwonej cebuli. Do tego kilka czarnych oliwek a na wierzchu plaster fety – nie kroi się go na małe kawałki! Całość oczywiście skropiona jest oliwą z oliwek i doprawiona szczyptą świeżego oregano. Sałatka grecka jest idealna w swojej prostocie.
13. Kleftiko (Κλέφτικο), czyli potrawa dawnych zbójników
Kleftiko w dosłownym tłumaczeniu oznacza “kradzione”. Historia tego dania jest bardzo ciekawa. Potrawa ta pochodzi bowiem z czasów, kiedy po greckich górach grasowali zbójnicy. Wykradali oni pasterzom ich trzodę a skradzione mięso chowali w wykopanych w ziemi dołach z żarem. W ten sposób przygotowywali potrawę nie narażając się na to, że zostaną przyłapani.
Dziś kleftiko przyrządza się w piekarniku. Kawałki jagnięciny w marynacie z oliwy z oliwek, soku z cytryny, ziół oraz czosnku owija się szczelnie papierem do pieczenia. Wraz z mięsem piecze się kawałki ziemniaków, cebuli, papryki oraz pomidorów. Po kilku godzinach spędzonych w piekarniku warzywa oraz jagnięcina łączą się z aromatycznym sosem i nabierają wyjątkowego smaku. Po upieczeniu wprost rozpływają się w ustach.
14. Fakes (gr. φακές), czyli rozgrzewająca zupa z soczewicy
Kuchnia grecka nie posiada w soim repertuarze zbyt wielu zup, ale fakes jest jedną z najpopularniejszych a przy tym najsmaczniejszych. Jest to zupa z soczewicy, gotowana z dodatkiem sosu pomidorowego. Ze względu na ciepły klimat, zupy gotuje się w Grecji częściej zimą.
15. Saganaki tiri czyli smażony ser (gr. Σαγανάκι ψητό)
Saganaki to przepyszna grecka przekąska. Do jej przygotowania najczęściej wykorzystuje się ser kefalotiri lub graviera. Plastry sera smaży się na suchej patelni. Po zarumienieniu podaje się je z plastrem cytryny lub limonki.
16. Smażone sardele i owoce morza (gr. Γαύρος τηγανητός και θαλασσινά)
Smażone kalmary oraz malutkie rybki sardele to zdecydowanie punkt obowiązkowy podczas wakacji w Grecji. Świeże, wyławiane każdego dnia ryby i owoce morza, skropione sokiem z cytryny to prawdziwa kwintesencja greckiej kuchni.
17. Grecki jogurt z miodem i orzechami (gr. Γιαούρτι με μέλι και ξηρούς καρπούς)
Cudownie kremowy, gęsty, grecki jogurt polany płynnym, złocistym miodem. Całość posypana jest pokruszonymi orzechami włoskimi. To chyba najbardziej klasyczny grecki deser, choć często jedzony jest również na śniadanie. W tawernach często podawany jest jako słodka przekąska po posiłku. Ponadto Grecy często dodają do niego pokrojone owoce, na przykład brzoskwinie lub morele.
18. Pita gyros (gr. Πίτα γύρος), czyli najsłynniejszy grecki fast food
Pita gyros to najsłynniejszy grecki fast food. A ponieważ kuchnia grecka słynie przede wszystkim z tego, że jest zdrowa, również jej fast food obfituje w witaminy i świeże składniki. Pita gyros to doskonale przyprawione kawałki mięsa z grubymi frytkami, świeżym pomidorem i cebulą. Wszystko z dodatkiem sosu tzatziki i zawinięte w ciasto pita. Przepyszne a w dodatku niedrogie danie, które śmiało może zastąpić posiłek.
19. Spanakopita / tiropita (Σπανακόπιτα / τυρόπιτα), czyli przepyszne greckie wypieki
Kuchnia grecka obfituje w najróżniejsze wypieki, które trudno porównać do jakichkolwiek polskich dań. Do najpopularniejszych należą spanakopita i tiropita. Są to tradycyjne greckie wypieki na bazie cieniutkiego, chrupiącego ciasta filo. Stanowią idealną przekąskę lub lekkie śniadanie. Dostaniecie je w każdej piekarni. Koniecznie musicie ich spróbować, ponieważ trudno znaleźć podobne wypieki w Polsce. Spanakopita to ciasto wypełnione nadzieniem ze szpinaku lub szpinaku z dodatkiem fety. Natomiast tiropita to wypiek z nadzieniem z fety. Oba są doskonałe 🙂
20. Suwlaki (Σουβλάκι), czyli słynny grecki szaszłyk
Suwlaki to popularny grecki szaszłyk. Souwlaki znane są rozmaitych odmianach. Przyrządzane są z kawałków mięsa wieprzowego albo kurczaka, pieczonych na ruszcie na specjalnych szpadkach. Souvlaki, podobnie jak gyros, podaje się z sosami, warzywami i frytkami. Mogą być serwowane na talerzu lub w postaci fast food zawinięte w ciasto pita, podobnie jak gyros.
21. Smażona feta Saganaki z miodem i sezamem (Φέτα σαγανάκι με μέλι και σουσάμι), czyli zaskakująco pyszne połączenie słonego ze słodkim
Smażona feta Saganaki polana miodem i posypana sezamem to wyjątkowo intrygujące danie greckiej kuchni. Słodki miód przełamuje słoność sera a całość podkreśla sezam. To niezwykle proste danie, które zaskakuje swoim wyjątkowym smakiem. Bez problemu można je przyrządzić w domu.
Kuchnia grecka w Twoim domu
Na koniec warto wspomnieć, że kuchnia grecka opiera się w dużej mierze na prostych przepisach. Większość greckich dań można przyrządzić stosunkowo szybko, bez wielogodzinnego gotowania. Domowe greckie jedzenie jest smaczne, zdrowe, szybkie w przygotowaniu a przy tym często niedrogie.
W upalnym klimacie ciężko o wielogodzinne gotowanie. A ponieważ Grecja na przestrzeni wieków wielokrotnie zmierzała się z trudnymi czasami, greckie gospodynie do perfekcji opanowały sztukę oszczędnego przygotowywania posiłków z sezonowych produktów. Jeżeli chcecie gotować zdrowo, smacznie a przy tym szybko i oszczędnie – kuchnia grecka z pewnością Was zachwyci.
Chcecie przyrządzić greckie jedzenie we własnym domu? Na stronie GRECKIE SMAKI znajdziecie przepisy na przepyszne domowe greckie potrawy. Pani Izabela Panopulos przygotowała prawdziwą skarbnicę kulinarnych perełek greckiej kuchni.
