Święta Bożego Narodzenia w Grecji
Spis treści
Jak obchodzi się Boże Narodzenie w Grecji?
Boże Narodzenie (po grecku Χριστούγεννα) w Grecji jest drugim najważniejszym, zaraz po Wielkanocy świętem. Tak samo jak w Polsce, Boże Narodzenie w Grecji przypada na 25 i 26 grudnia. Różnice pojawiają się w tradycjach związanych z obchodzeniem samych Świąt.
Przygotowania do okresu bożonarodzeniowego rozpoczynają się już w listopadzie. Na ulicach pojawiają się wówczas pierwsze wystrojone choinki oraz dekoracje świetlne.
Grecy prezentami obdarowują się dopiero 1 stycznia, w dzień Świętego Bazylego. Wigilia Bożego Narodzenia nie jest w Grecji obchodzona tak uroczyście jak w Polsce.
Prawdziwe świętowanie zaczyna się tu dopiero 25 grudnia, około godziny 13-14:00. Wtedy najpierw rodzina tradycyjnie dzieli się świątecznym chlebem Christopsomo, przygotowywanym jedynie raz do roku. Następnie przystępuje się do wielkiego biesiadowania przy obficie zastawionym stole. Oczywiście zabawie towarzyszą kolędy, tańce oraz wino. Drugi dzień Świąt to dzień odpoczynku i nieco luźniejszego spędzania czasu w rodzinnym gronie.
Potrzebujesz pomysłu na prezenty na święta dla przyjaciółki?
Jeżeli szukasz jeszcze prezenty na święta dla przyjaciółki, to naturalne kosmetyki z naszego sklepu będą idealnym pomysłem!
Sprawdź naszą ofertę kremów do rąk i do twarzy! Naturalne greckie kosmetyki to idealny prezent dla każdej miłośniczki Grecji oraz zwolenniczki naturalnej pielęgnacji. Twoja przyjaciółka będzie zachwycona!
Dodekaimero – dwanaście dni świętowania
Okres bożonarodzeniowy w Grecji oficjalnie trwa dwanaście dni i nazywany jest Dodekaimero (Δωδεκαήμερο). Rozpoczyna się w Wigilię 24 grudnia, a kończy się w dniu Objawienia Pańskiego 6 stycznia.
Sama Wigilia nie jest w Grecji tak ważnym wydarzeniem, jak w Polsce. Jest to po prostu luźny dzień, w którym Grecy spotykają się w tawernach oraz barach.
Prawdziwe świętowanie rozpoczyna się dopiero pierwszego dnia świąt. To właśnie w tym dniu całe rodziny i przyjaciele spotykają się aby biesiadować przy wspólnym stole.
Nie trzeba wspominać, że oczywiście jak na Grecję przystało, przez cały okres Dodekaimero stoły wręcz uginają się pod najróżniejszymi daniami, mięsiwami, słodkościami oraz butelkami z winem i ouzo. Wspólne kolędowanie oraz tańce są nieodłącznym elementem Świąt Bożego Narodzenia w Grecji.
Jakie są greckie tradycje bożonarodzeniowe?
Rozpalanie świątecznego ognia w kominku, w ochronie przed Kallikantzaroi
Folklor grecki pełen jest wierzeń w siły nieczyste oraz złe duchy. Jedną z ciekawszych tradycji bożonarodzeniowych jest rozpalanie świątecznego ognia.
Ma on chronić dom przed wtargnięciem do niego psotnych stworzeń zwanych Kallikantzaroi. Te niesforne duchy potrafią wemknąć się do domu przez komin a ich ulubionym zajęciem jest podkradanie słodyczy oraz uprzykrzanie życia domownikom.
Aby uniknąć wizyty tych niechcianych gości, rozpala się świąteczny ogień. Potrzebne jest do tego większe polano, które zapewni dużo dymu.
Wiara w psotniki Kallikantzaroi pochodzi jeszcze z czasów antycznych. Według dawnych wierzeń te psotne demony to chłopcy urodzeni w oktawę Bożego Narodzenia. Przyszli na świat jako normalni ludzie, natomiast dali się opanować przez zwierzęce instynkty i zamienili się w dokuczliwe, złe duchy.
Większość roku spędzają one w ukryciu. Ponieważ uwielbiają Boże Narodzenie a szczególnie świąteczne łakocie, stają się bardziej aktywne tuż przed Bożym Narodzeniem. Szukają więc sposobu, aby dostać się do ludzkich domostw. Najłatwiejszą drogą jest dla nich komin. Stąd właśnie zwyczaj palenia świątecznego ognia w kominku.
Duże polano, obłożone dodatkowo aromatycznymi ziołami oraz suszonymi owocami zapewnić ma wiele dymu, który skutecznie udaremni niechcianym gościom wtargnięcie do domu.
Dodatkową ochroną przed tymi uciążliwymi psotnikami jest dzwoneczek zawieszany przy kominku, który ostrzega przed ich wtargnięciem.
Opanowane przez zwierzęce instynkty Kallikantzaroi absolutnie nie mają pojęcia o jakichkolwiek dobrych manierach a ich wizyta oznacza spore kłopoty dla domowników.
Jeżeli nagle nieoczekiwanie skwaśnieje mleko, wysypie się sól, wyleje olej to każda grecka Pani domu wie, że właśnie odwiedziły ją psotniki. Potrafią one również wemknąć się do stajni i zaplątać koniom ogony albo wskoczyć na ich grzbiety i popędzić na nich jak najdalej.
Drewniana misa z wodą święconą - codzienne skrapianie wodą święconą całego domu
Kolejnym typowo greckim zwyczajem bożonarodzeniowym jest wieszanie drewnianej misy na drucianej obręczy.
Obok niej stawia się drewniany krzyż, owinięty gałązką bazylii. Do misy wlewa się wodę, w której codziennie jeden z domowników moczy gałązkę bazylii i skrapia nią cały dom.
Jaki jest cel tegoż rytuału? Podobnie jak w przypadku palenia ognia w kominku, chodzi o ochronę przed psotnymi duchami Kallikantzaroi.
Kolędowanie
Odwiedziny małych kolędników są tradycją mocno zbliżoną do naszej. W Wigilię Bożego Narodzenia dzieci w Grecji chodzą od domu do domu, śpiewając kolędy (κάλαντα – kalanda).
Kolędnicy w rękach niosą metalowe trójkąty, których dźwięk wtóruje im w śpiewach. Mali kolędnicy witani są z otwartymi rękami a ich występ nagradzany jest słodyczami albo monetami.
Dzielenie się chlebem Christopsomo
Tak jak my w Polsce przełamujemy się opłatkiem, tak Grecy przed rozpoczęciem świętowania łamią się tradycyjnym, świątecznym chlebem Christopsomo (Χριστόψωμο).
Christopsomo to jeden z najważniejszych symboli bożonarodzeniowych. Przygotowuje się go z największą starannością, z najwyższej jakości produktów.
W przeciwieństwie do tradycyjnego chleba, ma on słodki smak, który zawdzięcza takim dodatkom, jak miód, sezam, woda różana oraz goździki. Jego wierzch obowiązkowo musi być przyozdobiony znakiem krzyża, wykonanym z pasem ciasta. Dodatkowo może być udekorowany orzechami włoskimi.
Christopsomo podawany jest do jedzenia po świątecznej Liturgii. Wcześniej kroi się go na tyle kawałków, ile jest osób przy świątecznym stole. Przed podzieleniem się nim, zostaje on polany przez głowę rodziny oliwą oraz winem.
Czy w Grecji jest Święty Mikołaj?
Kto w Grecji przynosi prezenty?
W Grecji prezentów nie przynosi Święty Mikołaj. Grecy otrzymują prezenty dopiero na Nowy Rok, a przynosi je Święty Bazyli.
To właśnie Święty Bazyli jest odpowiednikiem naszego sympatycznego świętego w czerwonym stroju. Jego postać wzorowana jest na Bazylim z Cezarei. Za życia zyskał on sobie miłość wiernych za swoje oddanie i troskę o potrzebujących.
Na jego cześć piecze się specjalne ciasto – Βασιλόπιτα. Do tego tradycyjnego noworocznego wypieku gospodyni przed upieczeniem wkłada pieniążek (flouri). W dniu 1 stycznia ciasto Bazylego kroi się na tyle kawałków, ile jest osób przy stole. Ten, komu trafi się kawałek z pieniążkiem będzie miał szczęście przez cały nadchodzący rok.
Kim jest Święty Mikołaj w Grecji?
Skoro prezenty w Grecji przynosi święty Bazyli, kim w Grecji jest święty Mikołaj czyli słynny Agios Nikolaos?
Święty Mikołaj w Grecji jest patronem morza i wszystkich ludzi, którzy pracują na morzu. Jego kult jest w Helladzie bardzo mocno rozpowszechniony. Praktycznie w całym kraju spotkać można miejscowości, kapliczki, plaże oraz statki nazwane jego imieniem. Chroni on tych, którzy wypłynęli na morze – jednak to nie on przynosi prezenty.
Czy Grecy ubierają choinkę na święta?
Tak. Grecy ubierają choinkę. Tradycja ubierania choinki dotarła jednak do Grecji stosunkowo niedawno.
Podstawowym symbolem Bożego Narodzenia jest w Grecji łódka. Symbolizuje ona związek Hellady z morzem i jednocześnie tęsknotę do marynarzy, którzy święta muszą spędzać na morzu.
W okresie świątecznym udekorowane kolorowymi światełkami stateczki ozdabiają całą Helladę. Tradycja ta jest szczególnie silna na wyspach greckich.
Jak Grecy życzą sobie wesołych Świąt?
Wesołych świąt Bożego Narodzenia – Καλά Χριστούγεννα – Kala Christugiena
Wszystkiego Najlepszego – Χρόνια Πολλά – Chronia Polla
Dobrych Świąt – Καλές γιορτές – Kales Giortes
Szczęśliwego Nowego Roku – Ευτυχισμένο το Νέο Έτος – Eutichismeno to Neo Etos
Dobrego Roku – Καλή Χρονιά – Kali Chronia
Grecki słowniczek bożonarodzeniowy
Choinka – Χριστουγεννιάτικο δέντρο (Christugieniatiko dendro)
12 dni świętowania (od 24 grudnia do 6 stycznia) – Δωδεκαήμερο (Dodekaimero)
Tradycyjny, grecki chlebek bożonarodzeniowy – Χριστόψωμο (Christopsomo)
Bożonarodzeniowy statek – Χριστουγεννιάτικο πλοίο (Christugieniatiko plio)
Kolędy – Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα (Christugieniatika kalanta)
Sylwester – Παραμονή Πρωτοχρονιάς (Paramoni Protohronias)
prezenty – Δωρα (dora)
Święty Bazyli (odpowiednik Świętego Mikołaja) – Άγιος Βασίλης (Agios Vasilis)
Święto Theofania (w dniu święta Sześciu Króli) – Θεοφάνεια (Theofania)
Niesforne duszki bożonarodzeniowe – Καλικάντζαροι (Kalikantzaroi)
Ciasto Świętego Bazylego – Βασιλόπιτα (Vasilopita)
Jakie posiłki Grecy przygotowują na Święta Bożego Narodzenia?
Grecy na Święta Bożego Narodzenia przygotowują tradycyjne świąteczne potrawy. Przede wszystkim królują dania mięsne przygotowane na najróżniejsze sposoby – jagnięcina, wieprzowina, cielęcina czy też indyk. Oczywiście nie może zabraknąć sałatek, tzatziki czy też ryżu.
Tym, co bezwzględnie musi znaleźć się na świątecznym stole jest Christopsomo, czyli tradycyjnie wypiekany specjalnie na tę okazję chleb. Dzięki dodaniu takich składników jak miód czy sezam, ma on słodki smak.
Przygotowuje się go z najwyższą pieczołowitością. Jego chrupiącą skórkę przyozdabia znak krzyża zrobionego z pasków ciasta.
Zanim Grecy przystąpią do świątecznej uczty, dzielą się Christopsomo, podobnie jak my dzielimy się opłatkiem.
Innymi ważnymi elementami świątecznego stołu są cytrusy, bakalie, owoce granatu oraz suszone owoce.
Greckie obchody Bożego Narodzenia nie mogą się odbyć bez słodkości. Na tę okazję greckie gospodynie przygotowują melomakarona (μελομακάρονα) i kurabiedes (κουραμπιέδες) czyli tradycyjne świąteczne ciasteczka.
Melomakarona przyrządzane są z dodatkiem miodu, a kurabiedes są z migdałami i posypane cukrem pudrem. Jedne i drugie niezwykle słodkie, jak większość greckich łakoci – nie mniej jednak – przepyszne.
Na świątecznym stole pojawia się też baklava, czyli ciasto przekładane miodem oraz orzechami.
Jeżeli chcecie poczuć trochę greckiego ducha świąt we własnym domu, możecie spróbować sami upiec tradycyjne greckie ciasteczka melomakarona i kurabiedes. Tutaj znajdziecie przepisy.
Jak Grecy obchodzą Sylwestra i Nowy Rok?
Sylwester w Grecji nazywany jest Wigilią Nowego Roku, czyli Paramoní Protochroniás (Παραμονή Πρωτοχρονιάς).
Noc sylwestrowa nie jest obchodzona tu tak hucznie jak w Polsce. Grecy z reguły spotykają się z rodzinnym gronie i razem przy obficie zastawionym stole, oczekują na wybicie północy aby przywitać ją fajerwerkami.
To właśnie w tę noc do dzieci przybywa Święty Bazyli (Agios Vasilis) czyli odpowiednik naszego Świętego Mikołaja. Na wypadek, gdyby poczciwy staruszek zgłodniał, oczekuje się na niego przy nakrytym, zastawionym stole.
Po wybiciu północy następuje tradycyjne podzielenie Vasilopita (Βασιλόπιτα), czyli ciasta Świętego Bazylego. Wypiek ten przygotowywany jest specjalnie na tę okazję, wyłącznie raz w roku. Ten, komu trafi się kawałek z ukrytą monetą (flouri), będzie cieszył się szczęściem przez cały kolejny rok.
Kolejną tradycją noworoczną jest rozgniecenie owocu granatu. Owoc ten już od starożytnych czasów symbolizuje obfitość, pomyślność oraz płodność. Najpierw oczywiście należy umieścić go w papierowej torebce, aby uniknąć poplamienia ścian, mebli czy ubrań.
Pożegnanie Świąt - Θεοφάνεια, 6 stycznia
Okres bożonarodzeniowy kończy się w Grecji, podobnie jak w Polsce z nadejściem Trzech Króli, w dniu 6 stycznia.
Dzień ten nosi tu nazwę Objawienie Pańskie (Θεοφάνεια). Święto to jest wielkim wydarzeniem i oficjalnym pożegnaniem Bożego Narodzenia. Odprawiana jest liturgia, po której kapłani wraz z wiernymi udają się na brzeg wody – morza, jeziora, bądź też rzeki.
Następuje błogosławieństwo wody, co jest kolejnym podkreśleniem tego, jak mocno naród grecki związany jest z morzem. Na pamiątkę chrztu Chrystusa w Jordanie kapłani święcą wodę a na koniec wrzucają do niej krzyż. Młodzi mężczyźni wskakują do wody, próbując wyłowić krzyż. Ten, któremu uda się tego dokonać, podobno będzie się cieszyć błogosławieństwem przez cały kolejny rok.
Spodobał ci się ten post? Zapisz go na swoim Pintereście!
